De Kroon

Gerard Toelinck Gijsbertszn kocht dit huis 9 Maart 1521 bij gerechtelijke uitwinning, als wanneer het gezegd werd te staan tusschen dat van Roelof Hals ex uno en dat van Herman Coenen ex alio. Van hem erfde dit huis, voor de eene helft zijne dochter Catharina, echtgenoote van Raeses Graets genaamd Persoens en voor de andere helft zijn zoon Gijsbert. Genoemde Catharina had van haren voornoemden man deze kinderen: Andries; Maria, huisvrouw van Hans Gijsbertszn van Amstelredam; Heylwich, huisvrouw van Jan Smeets Petersn; Mechteld, huisvrouw van Jacob van Leende Goijartszn Willem en Joost; dezen droegen 7 Januari 1550 (Reg. n°. 182 f. 60) de helft in dit huis, dat toen gezegd werd te zijn: huis, erf, plaats en achterhuis, genaamd de Kroon, over aan hunnen genoemden oom Gijsbert Toelinck, die daarop dat huis den 20 Maart van dat jaar (Reg. n°. 182 f. 150 vso) verkocht aan Jacob Bacx Janszn, rentmeester der Staten van Brabant in het Kwartier van den Bosch en echtgenoot van Anna Hack.

Deze kooper verkocht dit huis 1 Maart 1574 (Reg. n°. 224 f. 217 vso) weder aan mr. Zeger, zoon van Adriaan Zegerzn; denkelijk had hij toen nog een ander huis in de Verwerstraat, want 12 Februari 1585 (Reg. n°. 243 f. 353 vso) verkocht hij aan zijnen zwager Joost van Auwen Joostzn: huys, erve, hoff, achterhuys, staande in de Verwerstraat tusschen het huis van Jan, zoon van Lambrecht van Oerle, Marktwaarts ex uno en dat van Dirck Janszn, de maelder, een gang tusschen beiden liggende, Oude Diezewaarts ex alio, en zich achterwaarts uitstrekkende tot aan het erf van Nicolaas Janszn, den kleermaker. Het is echter niet waarschijnlijk, dat Jacob Bacx dit huis na den verkoop van zijn eerstgemeld huis bewoonde, daar toch J. van Oudenhoven l.c. p. 151 verhaalt, dat op 9 September 1577 de soldaten van het garnizoen van den Bosch „ten huyse

Genoemde mr. Adriaans verkocht den laatsten April 1593 (Reg. n°. 232 f. 524) het huis de Kroon aan mr. Willem van Reys, raad en pensionaris der stad den Bosch; van dezen erfde het diens dochter Johanna van Reys, die het ten huwelijk bracht aan haren man mr. Arnout van Broeckhoven, raad van den Bosch; van haar erfde het hun zoon Rogier van Broeckhoven, die het 21 Februari 1661 (Reg. no. 419 f. 340 vso), als wanneer het gezegd werd te staan tusschen dat van mr. Johan van Ravesteyn ex uno en dat van den chirurgijn mr. Caspar de Guaryn ex alio, verkocht aan Willem van Oudenhoven, notaris te den Bosch.

Laatstgenoemde stamde af van Henrick van Oudenhoven den oude, die een zoon zal geweest zijn van Peter, daar toch de achterkleinkinderen van hem, Henrick, in 1616 verdeelden eene grondrente, in 1541 gekocht door Henrick Peterszn van Oudenhoven. Zijne vrouw was Petronella van den Put, die bezat het huis de Palmboom, dat aan de Hinthamerstraat nabij de St. Antoniskapel stond en die daarin overleed; zij was de dochter van Peter Henrickszoon en schonk haren genoemden man a. eene dochter Jenneken, die huwde met Huybrecht van der Schout en b. eenen zoon Henrick van Oudenhoven Junior, die trouwde met Maria de Hont Henricksdochter en bij haar deze kinderen verwekte: a. Peter, die volgt en b. Jacob van Ouden, hoven, welke in 1617 reeds dood was en trouwde met Willemken Want Willemsdochter 2); zij schonk hem eene dochter Jacomyne van Oudenhoven, die in 1616 nog onmondig en in 1649 gehuwd was met den Bosschen boekdrukker Isaac van Dockum.

Peter van Oudenhoven, hiervoren sub a genoemd, huwde met Henrica Buys, dochter van Jan Willemszn., en werd daardoor vader van Anna, die huwde met Bartholomeus Garcia, commies der artillerie van den Koning van Spanje; Maria, die trouwde met Jonker Aurelius Augustinus Turck en Willem van Oudenhoven, den hierbovengenoemden notaris; deze was alzoo de achterkleinzoon van Henrick van Oudenhoven Senior en Petronella van den Put; hij huwde Margaretha van Berlicom, dochter van Nicolaes en Margaretha Zaets en verwekte bij haar eenen zoon Peter van Oudenhoven, die ook notaris te den Bosch was 3).

Na het overlijden van den notaris Willem van Oudenhoven verkocht zijne genoemde vrouw het huis de Kroon 28 Juni 1684 (Reg. n°. 502 f. 205 vso) aan Hendrick Cramer, secretaris van den Graaf van Nassau 4) en gehuwd met Maria Dorothea Smitborn, die na zijnen dood in het jaar 1704 de heerlijkheid Geffen kocht; van dezen kwam het aan hunnen zoon Johan Lodewijk Cramer, heer van Geffen, die in Nassau werd geboren en in 1740 huwde met Alida de Groulaert; zij erfde van hem dit huis, dat van haar weder werd geërfd door Wilhelmina Charlotta de Suarz 5), douairière van Thomas de Suarz; Philippina Maria de Suarz, echtgenootevan Daniel Fellenberg, woonachtig op het kasteel Wildersteyn in Zwitserland en Frederick en Otto de Bruyn, minderjarige kinderen van Cleopha Alida Louise de Suarz en Otto de Bruyn; dezen verkochten dit huis 19 November 1778 (Reg. n°. 585 f. 265) aan Hendrik ter Croye, notaris te den Bosch, van wien het 5 November 1788 kocht mr. Marten Bowier, schepen van den Bosch, onder Koning Willem I regeerings-commissaris voor het Departement der Monden van den Rijn, lid der Eerste Kamer